Ne može se objasniti ono što je fašizam uradio čovječanstvu, kao zločine počinjene nad Jevrejima i drugim narodima.
Mržnju prema Jevrejima nijesu izmislili Hitler i fašizam. Tokom duge istorije čovječanstva ubijanje Jevreja je bilo prisutno, ali ne tako nasilno i surovo kao što je radio Treći Rajh.
U Evropi između dva rata razvili su se oblici diktature koji su svoje korijene vukli iz nacionalizma i imperijalizma 19. vijeka. Dvadeseti vijek se s pravom naziva vijekom ratova. Politički pokreti koji su se javili nakon Prvog svjetskog rata imali su za cilj stvaranje snažne homogene nacionalne države, s autoritetima „čvrste ruke”. Njihova volja biće iznad interesa pojedinca i grupa, sa retorikom nacionalističkih ideala koji su podrazumijevali neprikosnoveno jedinstvo nacije, bespogovorno slijeđenje akcije čiji je cilj, po pravilu, izdizan na najveći pijedestal nacionalnog i državnog dostojanstva. Za promociju takvih vrijednosti korištene su nacionalistička dogmatizovana ideologija i fizička sila. Ovi pokreti se prepoznaju po svojim uniformisanim, militarističkim i paravojnim formacijama koje služe kao produžena batina ideologije. To su bili totalitarni, autoritarni, nacionalistički pokreti desnice, koji su se suprotstavljali demokratiji, parlamentarizmu, socijalizmu, komunizmu, internacionalizmu, pacifizmu i religijama. Razvili su se u u Italiji, kolijevci fašizma, gdje je država iznad svega, i Njemačkoj, kolijevci nacizma, gdje je njemačka nacija iznad svega.
Deveti novembar, Dan borbe protiv fašizma, poseban je dan u novijoj istoriji Njemačke, kada je po četvrti put pisana istorija Njemaca. Tačnije, 1918. god. se desio kraj monarhije s Vilhemom II , 1923. god. je bio državni udar s Hitlerom na čelu, 1938. god. počeli su nacistički progoni Jevreja i 1989. god. desio se pad Berlinskog zida. Sve ove događaje predstavili su učenici IVg odjeljenja: Predrag Čarapić, Nikola Stanković, Lazar Femić i Mia Petrić, kod profesorice mr Vesne Kovačević.
Slom fašizma je sloboda ljudske vrijednosti. Zaboraviti fašističke zločine je sam zločin po sebi. Gajiti nadu da se fašizam nikada ne ponovi moralna je obaveza čovječanstva. Ljudski um neće shvatiti i oprostiti fašističke zločine. U Drugom svjetskom ratu Italija i Njemačka su poražene, a kolijevke fašizma i nacizma ostale su bez svojih vođa u ruševinama i veoma teškoj situaciji.
Nadajmo se da se umovi kao Musolini i Hitler neće više rađati i da će se čovječanstvo jednog dana osloboditi nacističkih i fašističkih ideja i utopija.
Završetak Drugog svjetskog rata i prve mirnodopske godine iznevjerila su očekivanja čovječanstva da će se pobjedom nad fašizmom svijet naći na pragu čistog mira. Nova konstelacija odnosa odlikovala je izrazita vojna, politička i ekonomska nadmoć SAD i Sovjetskog Saveza, koji su se izdvojili kao najmoćnije države svijeta. Oštro sučeljavanje dojučerašnjih saveznika uvodilo je svijet u dramu hladnog rata. Suština sukoba predstavljala je ideološko-politička nepomirljivost između kapitalističkih i socijalističkih država, odnosno njihovih neutoljivih težnji za proširenjem uticaja na mnoga područja u svijetu. Najočigledniji izraz te suprotstavljenosti bili su oličeni u stvaranju vojno-političkih blokova, što je rezultiralo hladnim ratom, a čiji je simbol bio Berlinski zid.
Događaj koji je izmijenio lice Starog kontinenta dogodio se 9. novembra 1989. god. − pad Berlinskog zida − simbola poslijeratne podjele Evorpe i ideološko, političko-vojne konfrotacije Istok − Zapad.
Od 1995. god taj datum proglašen je kao Međunarodni dan borbe protiv fašizma i antisemitizma.
„MRAK NE MOŽE PROTJERATI MRAK,TO MOŽE UČINITI SVJETLO. MRŽNJA NE MOŽE PROTJERATI MRŽNJU, TO MOŽE UČINITI SAMO LJUBAV”. − Martin Luter King
